Odpowiedzialność za wypadek

W dotychczasowych wpisach omówiłam elementy składające się na pojęcie wypadku drogowego (np. sprawca). Jednak stwierdzenie, że uczestnik ruchu drogowego naruszył określoną zasadę bezpieczeństwa i wywołał określony skutek nie wystarcza dla przypisania mu winy.

Konieczne jest ustalenie, że  podnosi on odpowiedzialność za wypadek.

W każdej sprawie o czyn z art. 177 k.k. należy rozważyć czy istnieje związek przyczynowy między naruszeniem przepisów a wypadkiem.

Związek ten nie jest jedynie czasowym lub miejscowym następstwem wydarzeń. Następstwo w postaci wypadku drogowego musi wynikać z poprzedzającego naruszenia  przepisów o ruchu drogowym.

Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 listopada 1998 r.,V KKN 303/97.

W praktyce często spotyka się  rozumowanie „od skutku do przyczyny”.

Rozumowanie to sprowadza się do schematu, że skoro doszło do wypadku, to ktoś musiał naruszyć zasady ruchu drogowego. Kończy się  często szukaniem na siłę owej naruszonej zasady i winnego.

A przecież jeśli dochodzi do kolizji czy wypadku, to często są one skutkiem wielu zmiennych. Nie zawsze zależnych od uczestników zdarzenia (np. warunki pogodowe, ukształtowanie nawierzchni, niespodziewane zdarzenia).

Prawidłowe postępowanie powinno więc rozpocząć się od ustalenia czy i jakie zostały naruszone zasady w ruchu, kto je naruszył, a następnie – czy zaistniałe zdarzenie jest tego normalnym następstwem.

Do wypadków drogowych dochodzi najczęściej w wyniku naruszenia prawideł bezpieczeństwa, ale czasem także bez ich naruszenia, a nawet z naruszeniem, ale bez związku ze skutkiem.

Odpowiedzialność za wypadek powstaje tylko wtedy gdy sam wypadek jest normalnym, typowym następstwem zachowania się uczestnika ruchu naruszającego określone zasady.

Najtrafniej kwestię odpowiedzialności za wypadek
ujął Sąd Najwyższy w jednym z nowszych orzeczeń.

W postanowieniu z dnia 25 kwietnia 2019 r., II KK 67/19 wskazał, że:

obiektywne przypisanie skutku następuje wtedy, gdy zostanie ustalone, że sprawca w zarzucalny sposób naruszył reguły określonego postępowania z chronionym dobrem prawnym, między jego zachowaniem a skutkiem istnieje związek przyczynowy i istnieje normatywna podstawa do przyjęcia, że jego zachowanie zasługuje z kryminalno-społecznego punktu widzenia na ukaranie.  

Inaczej rzecz ujmując, spowodowanie skutku może być tylko wtedy przypisane sprawcy, gdy przestrzeganie przez niego obowiązku ostrożności zapobiegłoby nastąpieniu skutku.

Photo by Michael Jin on Unsplash